بررسی سیستم‌های نت‌نویسی در تنبک: از نت‌نویسی یک‌خطی تا سه‌خطی
در نوازندگی تنبک، دو سیستم نت‌نویسی رایج وجود دارد که هر یک با ویژگی‌های خاص خود، نقش مهمی در آموزش و اجرای این ساز دارند.
نت‌نویسی یک‌خطی
این سیستم نخستین بار توسط استاد ابوالحسن صبا ابداع شد. در این روش، تمام نت‌ها بر روی یک خط نوشته می‌شوند و از علائم حرکتی خاصی برای نمایش تکنیک‌های مختلف تنبک استفاده می‌شود. به عنوان مثال، علامت سوال برای نمایش حرکت «تُم» طراحی شده که شکل دست نوازنده هنگام اجرای این حرکت را تداعی می‌کند. در این نت‌نویسی، از علائم هشت و هفت برای نمایش دست راست و چپ بهره گرفته می‌شود، که این روش نیز از نت‌نگاری سازهای ملودیک الهام گرفته شده است.
نت‌نویسی سه‌خطی
با آشنایی موزیسین‌های ایرانی با سیستم‌های نت‌نویسی غربی، نت‌نویسی سه‌خطی به عنوان یک روش پیشرفته‌تر معرفی شد. این سیستم توسط هنرمندان برجسته‌ای چون فرهاد فخرالدینی، کمال پورتراب، هوشنگ ظریف و حسین دهلوی، که از شاگردان استاد تهرانی بودند، طراحی شد. در این سیستم، سه خط به کار گرفته می‌شود تا نت‌های مختلف تنبک بر اساس ارتفاع صدای آن‌ها دسته‌بندی شوند. نت‌های با صدای بم مانند «تُم» روی خط پایین، نت‌های میانه بر روی خط دوم، و نت‌های با صدای زیر مانند «بک» و «بشکن» روی خط بالا نوشته می‌شوند.
این دسته‌بندی منظم به نوازندگان کمک می‌کند تا با دقت بیشتری قطعات پیچیده را اجرا کنند و به همین دلیل، نت‌نویسی سه‌خطی به طور گسترده در قطعات حرفه‌ای و ارکسترال تنبک استفاده می‌شود.
